Jednym z pytań, które można usłyszeć w sezonie wzmożonych zachorowań, jest „kaszel suchy czy mokry”? Czasami trudno jest jednoznacznie określić, z jakim typem kaszlu zmagamy się my lub nasi najbliżsi. Rozróżnienie to jest natomiast bardzo ważne, ponieważ oba rodzaje kaszlu leczy się w nieco inny sposób. Dzisiaj odpowiadamy na pytanie, czym odznacza się kaszel suchy oraz kaszel mokry, a także, w jaki sposób można skutecznie z nimi walczyć.
Jak rozpoznać kaszel suchy?
Kaszlowi suchemu towarzyszy uczucie drażnienia w tchawicy. Można je porównać do łaskotania piórkiem. Ataki kaszlu stają się duszące i nie powodują odkrztuszania się wydzieliny. Z tego też względu nazywany jest bezproduktywnym.
Najczęściej kaszel suchy pojawia się na początku infekcji (zwłaszcza wirusowej), chociaż może być też objawem alergii, astmy, zaburzeń kardiologicznych czy refluksu. Jego przyczynami mogą być też dolegliwości spoza układu oddechowego. Czasami jest to reakcja na przyjmowanie niektórych leków np. na nadciśnienie.
Kaszel suchy dzielony jest na ostry (utrzymując się do 3 tygodni) oraz przewlekły (trwający co najmniej 8 tygodni). Jeżeli utrzymuje się on długo, konieczne jest wykonanie diagnostyki. W takim przypadku leczenie wyłącznie objawowe może nie przynieść oczekiwanych rezultatów – konieczne jest znalezienie przyczyny dolegliwości.
Jak leczyć kaszel suchy?
Kaszel suchy, który jest objawem infekcji, samoczynnie po 2-3 dniach zmieni się w kaszel mokry. Zanim jednak do tego dojdzie, można stosować syrop na kaszel suchy. Zadaniem preparatu jest przyspieszenie pojawienia się wydzieliny, którą można odkrztusić. Jeżeli pacjentowi dokucza uporczywy suchy kaszel, może przyjmować leki hamujące odruch kaszlu. Ma to szczególne zastosowanie w sytuacjach, gdy napady pojawiają się w nocy i uniemożliwiają spanie.
Polecane są także inhalacje. Można je wykonać z wykorzystaniem soli izotonicznej, soli z dodatkiem kwasu hialuronowego lub ektoiny. Ich zadaniem jest nawilżenie błony śluzowej układu oddechowego i regeneracja podrażnień.
Domowym sposobem walki z suchym kaszlem jest syrop z cebuli. Wystarczy pokroić trzy cebule i zasypać je cukrem (opcjonalnie można dodać nieco miodu). Po ok. 24 godzinach cebule puszczą sok. W ten sposób uzyskamy syrop, który należy przyjmować po 1 łyżeczce co 2-3 godziny. Alternatywą może być syrop z pędów sosny. Jego przygotowanie jest jednak bardziej czasochłonne, a pędy sosny powinno się zbierać w kwietniu-maju.
Na kaszel suchy można zastosować pastylki do ssania. Zazwyczaj mają one w swym składzie zioła m.in.: korzeń prawoślazu lekarskiego, liść podbiału pospolitego, liść babki lancetowatej, liść malwy czy też kwiat dziewanny. Po zastosowaniu tabletek do ssania nie należy jeść i pić co najmniej przez godzinę.
W przypadku kaszlu suchego warto zadbać o odpowiednie nawilżenie dróg oddechowych. Pożądane jest zwiększenie wilgotności pomieszczenia – za pomocą specjalnego urządzenia (nawilżacza) lub poprzez powieszenie wilgotnych ręczników na grzejących kaloryferach. Warto przewietrzyć pokój przed snem – tak, aby temperatura nie przekraczała 20 stopni Celsjusza.
Jak rozpoznać kaszel mokry?
Kaszel mokry jest „głębszy” od suchego, jednak jest mniej gwałtowny. Towarzyszyć mu może nieco bulgoczący dźwięk. Jest to kaszel produktywny, co oznacza, że pojawia się wykrztuszanie wydzieliny. Może być ona lepka, gęstawa, żółtawa lub biaława. Ropna wydzielina świadczy o rozwoju infekcji. Mokry kaszel to naturalny odruch, który pomaga pozbyć się wydzieliny z gardła, krtani, tchawicy, oskrzeli i płuc.
Kaszel mokry pojawia się w przypadku zapalenia zatok, oskrzeli lub płuc. Z reguły występuje kilka dni po zaobserwowaniu innych objawów – kataru czy ogólnego osłabienia organizmu. Jeżeli w wydzielinie pojawi się krew – należy jak najszybciej udać się do lekarza. Może to być symptomem m.in. gruźlicy.
Jak leczyć kaszel mokry?
Podstawowym sposobem walki z kaszlem mokrym jest zastosowanie preparatów wykrztuśnych (mukolityków) oraz rozrzedzających zalegającą wydzielinę. Często mają one również właściwości przeciwzapalne. Dzięki temu drogi oddechowe są systematycznie oczyszczane. Nie należy ich przyjmować w godzinach wieczornych (najpóźniej 4 godziny przed snem), aby nie prowokować wykrztuszania w ciągu nocy.
Na kaszel mokry pomagają również inhalacje. W tym przypadku polecana jest sól hipertoniczna oraz olejki eteryczne (np. eukaliptusowy, sosnowy, tymiankowy, jodłowy). Zadaniem inhalacji jest upłynnianie wydzieliny, a tym samym ułatwianie wykrztuszania.
Pomocne mogą okazać się tabletki do ssania z wyciągiem z liści bluszczu, lipy lub ziela tymianku. W przypadku kaszlu mokrego, podobnie jak suchego, sprawdzi się również wspominany wcześniej syrop z cebuli.
Wskazane jest wykonywanie oklepywania pleców. Taki „zabieg” ma za zadanie ułatwić odklejanie się wydzieliny, a tym samym wykrztuszanie. Można go powtarzać kilka razy dziennie. Innym sposobem jest nacieranie klatki piersiowej specjalnymi, przeznaczonymi do tego maściami lub preparatami z olejkami.
Kiedy do lekarza z kaszlem?
Kaszel może być jednym z niegroźnych objawów rozwijającego się stanu zapalnego. Przy przeziębieniu można sobie z nim poradzić samodzielnie, stosując wyżej wymienione sposoby. Naszą czujność powinny wzbudzić nietypowe symptomy, w tym m.in. krwioplucie, silne duszności, bóle w klatce piersiowej, chrypa, świszczący oddech, zaburzenia połykania oraz utrata masy ciała. Nie wolno bagatelizować sytuacji, gdy kaszel jest tak silny, że wywołuje wymioty.
Palacze tytoniu z kaszlem mogą wymagać dodatkowej diagnostyki. W ich przypadku może być to objaw rozwijającego się nowotworu płuc. Zaniepokoić powinien również kaszel przewlekły, gdy jego leczenie na własną rękę okazało się nieskuteczne.
Lekarz może zlecić dalsze badania w kierunku różnych chorób lub też przepisać silniejsze leki (np. rozszerzające oskrzela, silnie wykrztuśne).
Ustalenie rodzaju kaszlu ma szczególne znaczenie dla wdrożenia odpowiedniego leczenia. Nie ma jednego złotego środka na typ „suchy i mokry”. Każdy z nich wymaga nieco innej metody. Kaszel suchy może zmienić się w mokry – nikogo więc nie powinno dziwić, że podczas jednej infekcji konieczne będzie zastosowanie preparatów o różnym działaniu.
